BỆNH THẤP KHỚP, ĐAU RĂNG DÙNG LÁ LỐT

Lá lốt được dùng trong nấu ăn hoặc để trị vết thương (đắp vào chỗ đau), lá lốt là cây thân thảo đa niên có tên khoa học Piper sarmentosum, thuộc họ Hồ tiêu. Một số địa phương còn gọi là "nốt", đặc biệt ở Nam bộ có nơi gọi là "Lá lốp".

Cây lá lốt cao khoảng 30 - 40 cm, mọc thẳng khi còn non, khi lớn có thân dài không thể mọc thẳng mà trườn trên mặt đất. Lá đơn, có mùi thơm đặc sắc, nguyên, mọc so le, hình tim, mặt lá láng bóng, có năm gân chính phân ra từ cuống lá; cuống lá có bẹ. Hoa hợp thành cụm ở nách lá. Quả mọng, chứa một hạt.

Lá lốt thường được trồng bằng cách giâm cành nơi ẩm ướt, dọc bờ nước, để lấy lá làm gia vị và làm thuốc. Chả lá lốt, Bò nướng lá lốt là hai trong những món ăn đặc sắc của Việt Nam. Lá lốt phối hợp với thực phẩm khác chế biến thành những món ăn đặc biệt, như món lươn cuốn lá lốt của bà con miền Nam, thơm ngon, đậm đà, béo ngậy hoặc món thịt bò xào lá lốt xứ Huế, miếng thịt nâu hồng vị ngọt cay, thơm nức mùi lá lốt, ăn nóng với cơm hoặc bún, ngon tuyệt...
 

Ngoài giá trị là một loại hương thảo gia vị, từ lâu đời lá lốt đã được bà con ta dùng làm thuốc chữa thấp khớp và một số bệnh khác. Bộ phận được dùng làm thuốc là cả cây, thu hái lúc có hoa càng tốt. Theo các sách Y học dân tộc, lá lốt vị cay, mùi thơm, tính ấm, có tác dụng trừ khớp, ấm bụng, tiêu thực, hạ khí, trừ hôi tanh.

Lá và thân chứa các ancaloit và tinh dầu, có thành phần chủ yếu là beta-caryophylen; rễ chứa tinh dầu có thành phần chính là benzylaxetat. Theo nghiên cứu về kháng sinh thảo mộc của Viện y học dân tộc, lá lốt (lá giã dập) có tác dụng mạnh đối với nhiều loại vi khuẩn gây bệnh. Theo nghiên cứu của một số Trường đại học dược trên thế giới, thành phần hóa học của lá lốt chủ yếu là tinh dầu (tỷ lệ 0,57%), piperin, piperolin. Kết quả thực nghiệm trên súc vật cho thấy nước ép lá lốt, cao lá lốt tươi và cao lá lót khô đều có tác dụng kháng sinh, chống viêm rõ rệt trên súc vật gây viêm thực nghiệm.
 

Điều này phù hợp với thực tế sử dụng lá lốt chữa các bệnh thấp khớp, đau răng, chân tay lạnh, tê bại, đau lưng, mỏi gối, rối loạn tiêu hóa, nôn mửa, đau bụng, đầy bụng, tiêu chảy do phong hàn. Liều dùng mỗi ngày 8-12g dưới dạng thuốc sắc. Có thể dùng tươi hay phơi khô.

Bài 2: Lá lốt (cả rễ và thân cây) 20g, rễ thầu dầu tía 10g, dây đau xương 10g. Tất cả cắt ngắn, phơi khô, sắc với 600ml nước, còn 200ml uống làm 2 lần trong ngày. Dùng 7-8 ngày.

Bài 3: Lá lốt 20g, cà gai leo 20g, cỏ xước 20g, ngải cứu 10g, cành dâu 20g. Tất cả sao qua, sắc uống mỗi ngày 1 thang, trong 3-5 ngày liền.

Dùng rễ lá lốt rửa sạch, giã nát với mấy hạt muối ăn, ép lấy nước, dùng bông sạch tẩm vào răng đau, ngậm 2 đến 5 phút rồi súc miệng bằng nước muối. Ngày tẩm thuốc 3 đến 4 lần, trong 1-2 ngày răng đau sẽ khỏi hoặc giảm đau rõ rệt. 

Ngoài rà, nước sắc toàn cây trị đầy bụng, nôn mửa vì bị hàn; Nước sắc rễ chữa tê thấp vì bị khí hàn; Cành lá sắc đặc ngậm chữa đau răng; Lá tươi giã nát, phối hợp với lá khế, lá đậu ván trắng, mỗi thứ 50 g thêm nước gạn uống giải độc, chữa say nắng.

Lá lốt còn được dùng để nấu nước ngâm tay chân cho người bị bệnh tê thấp, hay đổ mồ hôi tay, mồ hôi chân. Ngoài ra, việc xông hơi với lá lốt cũng là một phương pháp hiệu quả để giảm đau nhức khớp và mỏi cơ sau khi hoàn thành một cuộc đi bộ đường dài. Mùi thơm dễ chịu từ lá lốt kết hợp với hiệu ứng ấm từ hơi nước giúp cơ thể thư giãn và lưu thông khí huyết, giảm bớt căng thẳng và mệt mỏi.

4. Lưu ý khi sử dụng

Phụ nữ đang cho con bú không nên dùng quá nhiều lá lốt, vì có thể làm loãng sữa.

Những người bị đau dạ dày, nhiệt miệng hay các tình trạng liên quan đến nóng trong người cũng nên hạn chế sử dụng.

Sử dụng quá nhiều (trên 100 g/ngày) có thể gây khó tiêu, đầy bụng.
 

Cây lá lốt mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe, nhưng việc sử dụng cần thận trọng và tham khảo ý kiến chuyên môn nếu có triệu chứng nghiêm trọng.

Xem video về hình ảnh của cây lá lốt tại đây: